De ziel is uit school, maar er komt steeds meer levendigheid op het scherm

Een plein met relatief weinig fietsen. Een zitkuil die amper bevolkt is. In het gebouw loopt hier en daar een leerling of medewerker en veel lokalen zijn leeg. De tweede lockdown heeft grote consequenties voor het schoolleven. Ook op het Lauwers College in Buitenpost draait het thuisonderwijs op volle toeren. ,,Maar het liefst hebben we de leerlingen natuurlijk in de klas.”

In het begin was het heel erg wennen met de digitale lessen, vertelt docent Nynke Bouma. Zij geeft Engels aan de mavo-klassen 1, 3 en 4. De laatste categorie is volop bezig met de voorbereiding op het eindexamen en is ook op school aanwezig. ,,De meesten willen graag examen doen”, zo ervaart Bouma. ,,De leerlingen werken ernaar toe.” Inmiddels heeft minister Arie Slob van Onderwijs bekendgemaakt dat de examens inderdaad doorgang vinden.

Het online-onderwijs heeft na de onwennigheden in het begin volgens Bouma flinke stappen voorwaarts gemaakt. ,,Leerlingen en docenten zijn véél ict-vaardiger geworden.” Als voorbeeld noemt de docent Engels het koppelen van bijlagen dat leerlingen bij de eerste lockdown de nodige problemen opleverde. ,,Het gaat nu allemaal een stuk gemakkelijker. Hier hebben ze nog jaren profijt van”, aldus Bouma over de digitale boost.

In de ogen van locatiedirecteur Gretha Dam heeft de vindingrijk eveneens een impuls gekregen bij de online lessen. ,,Er komen nu oplossingen tevoorschijn waar je van tevoren nooit aan had gedacht. Deze hele situatie brengt ook wel wat en maakt ons creatief.” Toch is het digitale onderwijs niet ideaal, stelt Dam. ,,Het is evenwel beter dan niks. Maar leren is bij uitstek een sociaal proces. Het is belangrijk om fysiek op school te zijn. Het contact motiveert en geeft beter inzicht hoe het werkelijk met een leerling gaat.”

Dat leerlingen ook het liefst op school zijn, bleek na afloop van de eerste lockdown, in juni vorig jaar. Het contact met elkaar en de docenten, de grappen en grollen, het fysiek samenwerken; het zijn allemaal zaken die door het thuisonderwijs letterlijk op afstand zijn komen te staan. ,,Heel veel leuke dingen zijn er nu vanaf.” Daarnaast zijn er ook geen nevenschoolse activiteiten meer, zoals sporthappenings, excursies en andere uitstapjes. ,,Dat is allemaal heel erg jammer.”

De examenkandidaten - naast mavo 4 zijn ook de leerlingen van havo 5 en vwo 6 om de dag in de échte klas - zijn blij dat ze momenteel wel in het gebouw terecht kunnen. Om besmettingen te voorkomen, hebben ze onder meer te maken met de anderhalve-meter-regel. Deze wordt als erg lastig ervaren, ziet Dam. ,,Het is ook heel onnatuurlijk.” De school is erg onder de indruk van hoe een ieder met de pandemie en de beperkingen omgaat. ,,We zijn trots op onze leerlingen die dit toch allemaal maar moeten volhouden en trots op onze collega’s van wie veel creativiteit en flexibiliteit wordt gevraagd.”

Bouma ziet eveneens dat de leerlingen de nodige moeite hebben om om te gaan met ‘het nieuwe normaal’ en zich soms moeten inhouden om gewoontes van voorheen achterwege te laten. ,,Het stoeien tussen de heren kan niet meer”, geeft ze lachend een voorbeeld. Zelf heeft de docent al te maken gehad met corona; ze was eind november met het virus besmet. Het medeleven dat Bouma ten deel viel, was enorm. ,,Ik heb veel leuke kaartjes en slingers van leerlingen gehad. Het huis was net een bloemenzaak.”

Met het online-onderwijs gaat het goed op het Lauwers College Buitenpost, aldus Dam en Bouma. ,,We hebben heel veel geleerd van de eerste lockdown.” In augustus had de school diverse scenario’s klaarliggen om te in spelen op de maatregelen van de overheid om het coronavirus te lijf te gaan. Daarnaast investeerde de school in scholing en communicatie. Zowel leerlingen als de ouders/verzorgers blijven continu goed op de hoogte van de ontwikkelingen. ,,We sturen de ouders elke week een brief. Het lijntje met thuis is kort.”

Bij de digitale lessen is er ten opzichte van de eerste lockdown inmiddels sprake van een geheel andere dynamiek in de klas, stelt Bouma. ,,In het begin was het allemaal statisch en heel nerveus. Nu is er meer rumoer en levendigheid. De eerste paar minuten is nu net als in het klaslokaal: er wordt volop met elkaar gepraat. Laatst heeft een leerling een liedje op de gitaar gespeeld. Het is belangrijk om dat soort dingen erin te houden.”

Een vervolg geven aan die levendigheid vindt Bouma vooral van belang omdat de jeugd door alle coronamaatregelen al zoveel heeft moeten inleveren. ,,De avondklok is er ook nog bijgekomen. De leerlingen hebben door de opeenstapeling een gevoel van onrecht gekregen. Er is verlangen naar meer vrijheid.”

Om de structuur erin te houden, is bij het online-onderwijs het rooster in tact gelaten. Wel zijn de lessen ingekort van vijftig naar dertig minuten, waarbij tijd en ruimte is voor maatwerk. Behalve de examenklassen zijn op De Hoefslag ook leerlingen die thuis - om wat voor reden dan ook - niet of moeilijk uit de voeten kunnen met onderwijs op afstand. We merken dat de vraag naar deze ‘opvangmogelijkheid’ toeneemt, aldus Dam. ,,Niet iedereen kan zich thuis bijvoorbeeld even goed concentreren.”

Bij het online onderwijs is de motivatie bij veel kinderen groot, zo is de ervaring op het Lauwers College Buitenpost. ,,De leerlingen doen goed mee.” Om de gang van zaken in de gaten te houden, kijkt de school naar een aantal aspecten. ,,We zijn nu veel ontwikkelingsgerichter bezig. Het criterium is dat ze bijblijven, hun opdrachten doen en voortgang boeken. Kwaliteit is ook hóe je leert en dingen tot stand komen.” De zogeheten harde resultaten blijven momenteel achterwege. ,,We kunnen niet toetsen. Dat is fraudegevoelig.”

Wat de openstelling betreft, heeft minister-president Mark Rutte aangegeven dat middelbare scholen prioriteit hebben. Als het zover komt, is het afhankelijk van de richtlijnen welke aantallen er weer op De Hoefslag terecht kunnen. ,,Het zal in beperkte mate mogelijk zijn. Met de anderhalve-meter-regel kunnen we een derde van de leerlingen kwijt”, geeft Dam als indicatie aan. ,,Het is puzzelen. We leven op dit moment bij de dag. Het is continu schakelen.”

De lockdown had ook gevolgen voor de kennismakingsdagen voor de nieuwe brugklassers. In november konden de basisschoolleerlingen ‘gelukkig’ tijdens de Doemiddagen nog een kijkje nemen in Buitenpost. ,,Er was een grote opkomst. Ze vonden het leuk”, aldus Bouma over het verloop. ,,Ze hebben een realistisch beeld kunnen krijgen van wat er op school gebeurt en wat voor lessen er worden gegeven.” De traditionele open dagen konden geen doorgang vinden en de diverse voorlichtingssessies vonden daarna online plaats. ,,We hebben het allemaal goed invulling kunnen geven.”  

Door de lockdown is de ziel uit de school gehaald, zegt Bouma. De docent kijkt met een stil verlangen naar het moment dat er weer volop leven in het gebouw is. ,,Een mini-blijdschap ontwaakt in mij als de gangen straks weer gevuld zijn met leerlingen.”

Foto-onderschrift:
Leerlingen van vwo 6 bereiden zich in een lokaal in de toren voor op het examen. De andere helft van de klas volgt de les thuis via het beeldscherm.